Porady

Rynek pracy osób niepełnosprawnych

09 styczeń 2018

Istotnie, w 2018 roku będzie sporo zmian. W kontekście tematu naszej rozmowy najważniejsza to zawarta w projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (z dnia 23 listopada 2017 r.) Od 1.07.2018 r. wysokość ulgi we wpłatach na PFRON nie będzie mogła być wyższa niż 50% wartości netto faktury za usługę własną lub produkcję własną. Jeśli zmiany te wejdą w życie, a wszystko na to wskazuje, to skala udzielanych ulg drastycznie się zmniejszy, zwiększą się wpływy do PFRON, a pracodawcom nie osiągającym 6% wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych wzrosną obciążenia z tego tytułu.

Brzmi ciekawie, ale jak pozyskujecie wykwalifikowanych pracowników? Czy takie osoby w ogóle są na rynku?

To dobre pytanie. Często sam pracodawca jest zdziwiony efektem naszej pracy, ponieważ jego samodzielne próby znalezienia odpowiednich pracowników najczęściej kończyły się niepowodzeniem. Nasz sukces wynika z tego, że my zajmujemy się tylko tą, ściśle określoną branżą. Jesteśmy specjalistami, przygotowywaliśmy się do tego od wielu lat, często uczyliśmy się na własnych błędach. Mamy odpowiednie doświadczenie i własne narzędzia. Np. własny portal rekrutacyjny, wyspecjalizowanych pracowników, aplikacje wspomagające procesy rekrutacyjne i zatrudnieniowe, a przede wszystkim z mozołem tworzoną przez lata bazę pracowników, chyba największą w kraju. No i markę – taki „krem Nivea”, nasza organizacja wyrobiła sobie na przestrzeni kilkunastu lat działalności spore zaufanie, i to nie tylko wśród pracodawców, ale również samych osób niepełnosprawnych. Nigdy nie dopuściliśmy do negatywnego PR-u wokół nas. To ważne. Pracodawcy zyskują pewność, że kompleksowość naszych usług nie jest fikcją i nie kończy się tylko na zwykłym gadaniu, a pracownik czuje się bezpiecznie, nie stawiamy go tylko w szeregu słupków obniżających obciążenia u pracodawcy, dbamy również o jego rozwój i zadowolenie z wykonywanej pracy.
Aby odpowiedzieć szczegółowo na to pytanie należy bardziej złożenie podejść do definicji niepełnosprawności. To bardzo szerokie pojęcie. Istotnie, wiele osób jest tak bardzo pokrzywdzonych przez los, że są pozbawione szansy na aktywizację zawodową w jakiejkolwiek formie. Jeśli natomiast zrekrutujemy osobę z określonymi umiejętnościami i doświadczeniem na dane stanowisko bazując na tzw. niepełnosprawności nabytej za życia np. jest to osoba, która w pewnym okresie swojej kariery zawodowej uległa wypadkowi i straciła kończyny dolne, mieszka w bloku na czwartym piętrze bez windy, chce pracować, ma wiedzę, tylko nie może dojechać do pracy. Dla takich osób mamy kilkadziesiąt ofert telepracy i proszę mi wierzyć, nie są to żadne proste zadania analityczne wykonywane za pośrednictwem internetu. To często bardzo skomplikowane czynności wymagające sporej wiedzy czy doświadczenia. To tylko jeden z przykładów, a mogę podać ich wiele. Tak naprawdę nie ma takiego stanowiska, którego nie jesteśmy w stanie obsadzić osobą niepełnosprawną – to tylko kwestia czasu i zaangażowania naszego działu. Nasze motto może brzmieć: daj nam wakat – my znajdziemy na niego pracownika.

Szykuje się wiele zmian w prawie dotyczących samych osób niepełnosprawnych, jak i pracodawców w kontekście ich zatrudniania. Czy mógłby Pan wskazać najważniejsze z nich i określić czy będą one korzystne dla tych podmiotów?

Istotnie, w 2018 roku będzie sporo zmian. W kontekście tematu naszej rozmowy najważniejsza to zawarta w projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (z dnia 23 listopada 2017 r.) Od 1.07.2018 r. wysokość ulgi we wpłatach na PFRON nie będzie mogła być wyższa niż 50% wartości netto faktury za usługę własną lub produkcję własną. Jeśli zmiany te wejdą w życie, a wszystko na to wskazuje, to skala udzielanych ulg drastycznie się zmniejszy, zwiększą się wpływy do PFRON, a pracodawcom nie osiągającym 6% wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych wzrosną obciążenia z tego tytułu.

Czy będzie to miało jakiś wpływ na wzrost zatrudniania osób z niepełnosprawnościami?

Jak najbardziej. Od dawna prawo stanowi, że obniżenie lub zwolnienie z wpłat na PFRON można uzyskać na dwa sposoby: korzystając z ulg z tytułu kooperacji z podmiotami uprawnionymi do ich wystawiania oraz poprzez zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Myślę, że oprócz sposobu na kolejne oszczędności w PFRON, taki jest też jeden z celów tej zmiany. Na dzień dzisiejszy istnieje w Polsce ok. 460 firm uprawnionych do wystawiania informacji o obniżeniu wpłaty do PFRON. Z danych, jakie posiadam pochodzących z 2017 roku z ulg korzystało co miesiąc ok. 7,5 tys. firm, które wykorzystały obniżenie wpłat na PFRON łącznie od 54 do 62 mln zł miesięcznie. Po wejściu w życie tych zmian przełoży się to z pewnością na zwrot w kierunku zatrudniania. Dodatkowo na firmy udzielające ulg i korzystające z tej formy obniżeń zostaną nałożone kolejne biurokratyczne obowiązki, które skomplikują cały ten proces.

Jakie jeszcze mogą pojawić się zmiany, mające wpływ na rynek pracy osób niepełnosprawnych?

Trwają też prace nad zmianami w systemie orzecznictwa. Głównym założeniem zmian jest wprowadzenie jednego systemu orzeczniczego w miejsce obecnych pięciu. Zmianie ulegnie także definicja osoby niepełnosprawnej,
niezdolnej do pracy i niesamodzielnej. Najprawdopodobniej będzie jeden zintegrowany system orzeczniczy i jedno orzeczenie, a zamiast orzekania o niezdolności do pracy, komisje orzekać będą o tym, co człowiek jeszcze może robić. Założeniem projektu ustawy jest uproszczenie i ujednolicenie zasad orzekania o niepełnosprawności, niezdolności do pracy, całkowitej niezdolności do pracy i zawarcie ich w jednym akcie prawnym. Wydawane byłoby jedno orzeczenie,
zawierające kompleksową ocenę funkcjonalną osoby orzekanej. Efekt? Mniej orzeczeń z całkowitą niezdolnością do pracy, więcej z adnotacją "zdolny do pracy, ale z wyłączeniem prac fizycznych" albo "zdolny, ale tylko do pracy przy komputerze". Dzięki tej zmianie z pewnością przybędzie pracowników z niepełnosprawnością na rynku pracy.